5.1. Recursos específicos sobre Forzas eléctricas

Antes de presentar os recursos específicos sobre Forzas Eléctricas, cómpre salientar que esta é unha obra moi pouco estudada debido, principalmente, a dous factos: a) a súa tardía publicación nunha compilación xunto con outras dúas obras nun libro chamado Eléctricas (2007) e b) só se representou en teatros e salas de Galiza no ano 1986 (por falta de datos, non podemos asegurar que se representase noutros anos). Isto supón que os recursos específicos aquí apresentados non van ser tan específicos como no caso de O Marinheiro, de Fernando Pessoa, e de Amor de don Perlimplín con Belisa en su jardín, de Federico García Lorca. É por iso que moitos dos recursos recollidos versan sobre o teatro de Manuel Lourenzo.


FONTES PRIMARIAS:

- Manuscritos. Non encontramos ningún manuscrito da obra Forzas Eléctricas.

- Traducións.

• Eurípedes. As Troianas (Manuel Lourenzo, trad.).

Trátase dunha tradución de As Troianas de Eurípedes feita por Manuel Lourenzo, obra que tamén adaptou e que levou a escena. Inclúese esta tradución pola importancia que ten coñecer os mitos clásicos á hora de realizarmos unha investigación sobre a rescrita de mitos clásicos. Ademais, que Manuel Lourenzo fixera unha tradución desta obra indica a inspiración nos clásicos de moitas das súas obras.

- Edicións. Por orde cronolóxica.

• Lourenzo, Manuel (2007). Eléctricas. Ames: Laiovento.

A obra Forzas Eléctricas só conta con unha edición, publicada no ano 2007 xunto con outras dúas obras teatrais: O maratón sentimental de Elisa Fortes e A comisión. Estas dúas obras tamén conteñen crítica social que nos pode servir para facer un análise xeral sobre a crítica presente no teatro de Manuel Laurenzo.


FONTES SECUNDARIAS:

- CATÁLOGOS COLECTIVOS
- BUSCADORES ESPECIALIZADOS
- REPOSITORIOS DIXITAIS
- CONCORDANCIAS

No relativo a Manuel Lourenzo e, máis concretamente, a Forzas Eléctricas, non encontramos ningunha fonte secundario que sexa útil para a elaboración dunha investigación sobre a obra en cuestión.


FONTES CRÍTICAS:

- LIBROS

• Rodríguez, Pablo (1997). Manuel Lourenzo: Vivir para o teatro. Santiago de Compostela: UVEGA Teatro.

Este libro presenta a vida e obra de Manuel Lourenzo de maneira cronolóxica. Ademais, presenta documentos de grande valor —como, por exemplo, deseños escenográficos, fotografías de montaxes, carteis etc.— para comprendermos de primeira man a súa visión non só como dramaturgo, senón tamén como director de escena.

• Pascual, Roberto (ed.) (2006). Palabra e acción: a obra de Manuel Lourenzo no sistema teatral gaelgo. Lugo: TrisTram.

Este libro inclúe diferentes estudos sobre a traxectoria dramatúrxica de Manuel Lourenzo e o que esta supuxo no sistema teatral galego. Así, esta obra repasa as características en que naceron as súas obras, así como o papel de Lourenzo na conformación dun teatro indepentente e galego nunha época dominada pola censura franquista.

- ARTIGOS DE REVISTAS

• Vilavedra, Dolores (1996-1997). El teatro gallego después de 1975: una incipiente madurez. Revista de lenguas y literaturas catalana, gallega y vasca, 5, 297-314. Recuperado de https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=155440

Neste artigo, Dolores Vilavedra analiza a consolidación do teatro galego e a súa evolución. Para iso, analiza as características do teatro da xeración de 1980 e da xeración de 1990.

• Lourenzo, Manuel (2000). Teatro circo. A consolidación do teatro independente galego. Casahamlet: Revista de teatro, 2, 34-37.
• Lourenzo, Manuel (2003). El teatro independiente gallego. Assaig de teatre: revista de l’Associació d’Investigació i Experimentació Teatral, 37, 83-91, Recuperado de https://www.raco.cat/index.php/AssaigTeatre/article/view/145872

Estes artigos estudan a consolidación do teatro independente galego desde o punto de vista dun dos seus fundadores: Manuel Lourenzo. É por iso que pode ser moi relevante á hora de entendermos as características deste tipo de teatro e, consecuentemente, das obras teatrais que se orixinaron arredor daquela época.

- RECURSOS DE INTERNET

Postas en escena: debido a que as representacións se levaron a cabo no ano 1986 e de que non hai representacións desta obra na actualidade, non existen mostras de posta en escena en Internet.

Entrevistas

• [Centro Documentación Artes Escénicas y Música] (6 de setembro de 2017). Entrevista a Manuel Lourenzo. "El teatro Independiente en España". Centro de Documentación Teatral [Archivo de vídeo]. Recuperado de https://www.youtube.com/watch?v=QMkTBUFheoM

Esta entrevista pode sernos útil se queremos coñecer a súa visión sobre o Teatro independente, do que el foi un dos fundadores na Galiza co seu grupo Teatro Circo.

Ponencias

• [uvigo] (28 de octubre de 2016). Drama ou postdrama?. Ponencia de Manuel Lourenzo (...) [Archivo de vídeo]. Recuperado de https://www.youtube.com/watch?v=NKxD7MnL8n8

Nesta ponencia realizada na Universidade de Vigo, Manuel Lourenzo dá conta da súa opinión sobre o panorama do teatro galego contemporáneo.


OUTROS MEDIOS:

- ARQUIVOS

O arquivo Francisco Pillado da Biblioteca da Universidade da Coruña é un dos arquivos máis importantes sobre teatro da Galiza. Nel, podemos encontrar textos teatrais, artigos de prensa etc., moi pertinentes á hora de estudarmos algún dramaturgo ou dramaturga, como é o caso que nos ocupa. Cómpre salientarmos que os documentos que se conservan neste arquivo son de consulta na sala, que teñen un acceso restrinxido e que se precisa dunha autorización previa da biblioteca.

• Ferreira, Isaac (2002). Manuel Lourenzo: obra dramática, dramaturxia e dirección. Colección Francisco Pillado Mayor. Textos.

Este texto mecanografiado analiza a vida e obra —incluída a súa faceta como director— de Manuel Lourenzo.

- BIBLIOTECAS VIRTUAIS

• Biblioteca Virtual Galega (s. f.). Manuel Lourenzo. Recuperado de http://bvg.udc.es/ficha_autor.jsp?id=ManLoure&alias=Manuel+Lourenzo

A Biblioteca Virtual Galega conta cunha sección adicada a Manuel Lourenzo que é moi relevante á hora de coñecermos a súa traxectoria como dramaturgo, actor e director, entre outros. Ademais, conta cunha breve biografía e unha listaxe das súas obras. Nesta listaxe, aparecen tamén indicación sobre se a páxina da biblioteca ten unha determinada obra en formato dixital, vídeo, audio ou imaxe. Así e todo, é preciso mencionar que esta listaxe non está actualizada, posto que, por exemplo, non se encontra o seu libro Eléctricas.

- PRENSA ESCRITA

• Aguiar, Xaime (13 de setemebro de 1986). "Forzas Eléctricas": o mito recreado. Faro de Vigo.
• Vales, Ricardo (25 de novembro de 1986). "Forzas eléctricas": A loita polo poder como terapia. El ideal gallego.
• Vieites, Manuel F. (12 de setembro de 1986). La compañía "Luís Seoane" permitió contemplar un experimento teatral en Cangas. La Voz de Galicia.
• Villalaín, Damián (16 de abril de 1986). Teatro: "Forzas eléctricas", un baile en Raxoi. La Voz de Galicia.
• S. A. (6 de outubro de 1986). La compañía "Luís Seoane" divirtió al público lucense con la representación de "Forzas eléctricas". El Progreso.
• S. A. (6 de novembro de 1986). Éxito de la compañía "Luís Seoane" con la obra teatral "Forzas eléctricas". El Correo Gallego.

Incluímos varios artigos sobre a recepción da obra porque consideramos importante saber a aceptación (ou non) que esta obra tivo no público galego para así poder realizar unha análise máis profunda da obra.

Publicado por María Pazos Blanco